Akrilik bileşikler, sentez yoluyla elde edilen plastik, reçine ve yağların genel adıdır. Kullanılan akrilikten, bileşiğin türüne ve prosesin şartlarına bağlı olarak, sert ve saydam, yumuşak ve esnek katılar veya yapışkan, koyu kıvamlı sıvı ürünler elde edilebilir. Kalıplanmış yapı malzemeleri, optik gereçler, mücevherat, yapıştırıcılar, kaplama malzemeleri ve dokuma elyafı gibi çeşitli bileşiklerin hammaddesi akrilik bileşiklerdir. Mesela orlon ve akrilan akrilik ipliklerin, pleksiglas da cam benzeri akrilik maddelerin ticari adıdır. Poliakrilik adıyla bilinen polimerler ailesinin temel üyeleri akrilik ve metakrilik asitlerdir. Bu asitlerin metil esterleri, peroksit katalizörler eşliğinde kolayca polimerleşir. Renk ve parlaklık dayanımı, alkali ve oksidasyon dayanımı, sertlik, yapışma ve bağlama sağlamlığı ve film ömrü gibi özellikleri süper olarak nitelendirilen ve kaplama formülleri arasında seçkin bir yeri olan reçinelerdir. Genellikle, akrilik asit, metakrilik asit, akrilonitril ve bunların copolimerlerinin esterlerini içeren akrilik asitlerin türevlerinin polimerizasyonu sonucu oluşan reçinelerdir. Akrilat reçineler olarak da bilinirler.
Akrilik Asit : CH2=CHCOOH formülü ile gösterilen organik bir asit olup propenoik asit de denir. Sanayide, asetilen ve karbon monoksitle suyun nikel katalizör eşliğinde tepkimesi veya akrilonitril bileşiklerinin hidrolizi ile elde edilir. Polimerlerin üretiminde başlangıç maddesidir.
Akrilik Esaslı Boya: Polivinil asetat veya akrilik reçineler gibi sentetik bağlayıcılar ile yapılan su ile inceltilen sentetik boyalardır. Belirli özellikler katmak veya maliyeti düşürmek için boyaya katılan diğer bağlayıcılar ise, stiren, epoksi ve polivinil asetattır. Akrilik çabuk kuruyabilen, düzgün akan, su ile kolaylıkla temizlenebilen ve boya maddelerine kolay karışabilen bir maddedir. Hem sulu boyanın saydam parlaklığını, hem de yağlı boyanın kıvamını verir. Isı ve diğer bozucu etkilere karşı yağlıboyadan daha dayanıklıdır.
Akrilik Esaslı Boya tarifleri aşağıdaki gibidir. (1)Esas olarak aqua ortam içerisinde polimerik maddenin sabit dispersiyonu. (2) Plastik veya reçinenin, doğal veya sentetik su içerisinde dispersiyonu; sentetik, emülsiyon polimerizasyonu ile yapılır. (Dikkat edilmesi gereken husus, polimerizasyondan sonra akrilik esaslı boya su içerisinde dağılmış katıdır, bu yüzden emülsiyon değildir. Boya endüstrisinde akrilik esaslı boya ve emülsiyon benzer kullanılır.)
Yüksek performanslı akrilik esaslı boyalar %100 akrilik reçine içerirler.
%100 Akrilik Esaslı Boya: Bağlayıcı olarak sadece akrilik reçine kullanılmış su ile inceltilen boyalardır. Genel olarak çok kaliteli akrilik esaslı boyalar farklı birçok mimari kaplama için kullanılır, %100 Akrilik esaslı boyalar, süper aderans, uzun süreli esneklik, nefes alabilirlik, alkali dayanımı, sertlik, ve parlaklık dayanımına sahiptirler.
Alkit Reçineleri
Genellikle örtü boyaları olarak kullanılabilecek ürünler veren, yağ ve yağ asitleri ile poliasit ve poliollerin kondensasyon ürünü polimerlerdir.
1927'den itibaren kuruyan yağların yağ asitleri ile üretilen alkitlerin havada kuruyarak dayanıklı filmler verdiği tespit edilmiş ve sınai uygulama gittikçe gelişerek alkit reçineleri bugünkü önemli yerini almıştır.
Alkit reçinelerinin sınıflandırılmasında bünyenin önemli bir bölümünü yağ veya yağ asidi teşkil ettiğine göre, yağ yüzdesi bir kıstas olarak kullanılmaktadır. Mesela % 35-45 arası az, % 46-55 arası orta, % 56-70 arası çok ve % 70'in üzeri çok fazla yağlı tipler olarak sınıflandırılabilir.
Alkit üretim prosesleri:
1)Yağ asidi metodu: Yağ asitleri, polihidrik alkol ve dibazik asit toplam şarjı 210-250 °C' ye ısıtılıp bu sıcaklıkta istenilen özelliklere erişene kadar tutulur. Eğer polihidrik alkol ve dibazik asit, yağ asidi ilavesinden önce ısıtılırsa, şiddetli bir viskozite artışı olur. Ürünün molekül tartısı değişimi çok geniş seyreder. Ayrıca kurutucu ilavesinden sonra stabilliği düşük olur ve film halinde de yüzeyde erken kuruma görülür.
2) Yağ asidi metodu: Yağ asitleri yağ, poliol ve dibazik asit yine 210-250 °C' ye ısıtılıp bu sıcaklıkta istenilen özelliklere erişilinceye kadar tutulur. Monogliserid metoduna oranla üst kısmı çabuk, iç kısımları yavaş yavaş kuruyan filmler elde edilir. Ayrıca reaksiyon esnasında kısmi gellenme tehlikesi mevcuttur.
3) Yağla seyreltme metodu: Diğer metodlardan biriyle hazırlanmış alkide yüksek sıcaklıkta yağ ilavesiyle gerçekleştirilir. Ürünün fırça ile sürülmeye yatkınlığını yükseltir. Fakat filmler yumuşak ve dayanıksızdır. Renk de çabuk bozulur.
4) Alkoliz veya monogliserid metodu: Önce yağ ile çoğunlukla gliserin bazen de diğer bir poliol ile kısmi eterler hazırlanır. Geriye kalan hidroksil grupları da sonradan dibazik asitle reaksiyona sokulur. İlk kademe katalizörsüz olarak ancak 280°C civarında veya katalizörle 230-240°C civarında gerçekleştirilir. İlk kademenin tamamlandığı, yağın metanolde çözünmemesine karşılık, meydana gelen monogliseridin, hacminin iki katı metanolde çözünmesinden anlaşılır. Bundan sonra sıcaklık 200°C civarına düşürülüp, dibazik asit ve bazen de bir miktar daha poliol ilave edilip, sıcaklık 230-250°C' ye yükseltilir. Ürün istenilen özelliklere erişene kadar bu sıcaklıklarda tutulur.
İmalatı etkileyen faktörler:
İmalatı etkileyen faktörler arasında hammaddeler, ana reaksiyonlar, ilave sırası, karıştırma hızı ve vasıtaları, reaksiyon sıcaklığı ve ortamı ile katalizörler sayılabilir.
Hammaddeler başlıca polibazik asitler, polihidrik alkoller ve yağ asitleridir. Polibazik veya daha doğrusu dibazik asitler arasında en çok kullanılanları aromatik asitlerden ftalik asit izomerleri ve başlıca ftal anhidrittir. Doymamış maleik anhidrit ve fumarik asit de önemlidir. Alifatik asitlerin karboksil grupları arasındaki karbon zincirinin uzunluğu oranında gliserinle yumuşak ürünler vermesine karşılık, böyle bir zincire sahip olmayan moleik asit ve karboksil gruplarının benzen halkasına sıkı bağlı ve pozisyon değiştirme imkanından mahrum olduğu ftalik asit izomerleri sert ve kırılgan reçineler vermektedir. Alkit reçinelerinin en mühim monobazik maddesi ise yağ asitleridir. Bunların hemen hepsi bitkisel yağlardan yani gliseritlerinden elde edilirler. En önemlileri stearik, oleik, linol, linolen, oleostearik, risinol ve dehitrate risinol olan yağ asitleridir.
Alkitlere ilave edilen kurutucular, yağda çözünebilen, Co, Mn, Zn ve Pb vs. tuzlarıdır. Genellikle % 0,1- %1 oranında ilave edilirler.
Paylaş :
HAKKIMIZDA
Makfen Makine deneyimli kadrosuyla 2009 yılında, İstanbul Kurtköy'deki tesislerinde endüstriyel tesislere ve projelere yönelik anahtar teslim muhen [...]